Pierwsze dwa dni konferencji odbyły się w Kownie. Swój pobyt w Litwie uczestnicy konferencji rozpoczęli od spaceru ulicami miasta i prowadzeni przez jednego z koordynatorów, Tomasza Błaszczaka, poznali historię Kowna, którego modernistyczna architektura została niedawno wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Sesje konferencyjne w przestrzeniach Biblioteki im. Vlada Adamkusa otworzył wykład “Jak myśleć o historii XX wieku: historyk Europy Środkowo-Wschodniej w obliczu zła” wygłoszony przez Aurimasa Švedasa. Po nim odbyła się sesja wykładów, podczas których temat spornych terytoriów, wojny i polityki pamięci wybrzmiał na podstawie opowieści badaczy z Pakistanu, Afganistanu, Armenii i Austrii. Kolejna sesja toczyła się wokół tematu przestrzeni agonistycznych, a jej gośćmi byli Oleg Reut (University of Eastern Finland), Magdalena Rek-Woźniak (Uniwersytet w Łodzi), Siarhei Marozau (Białoruś) oraz Wali Aslam (University of Bath, Wielka Brytania).
Kolejne dwa dni konferencji odbywały się w przestrzeniach Międzynarodowego Centrum Dialogu w Krasnogrudzie. Uczestnicy prowadzeni przez Weronika Czyżewska-Poncyljusz rozpoczęli swój pobyt od opowieści o miejscu i spaceru po krasnogrudzkim parku. Następnie Krzysztof Czyżewski opowiadał o relacji między miłością, pamięcią i innością w kontekście idei i praktyki Pogranicza. Po południu odbyły się dwie sesje, podczas których uczestnicy z Polski, Szkocji, Wielkiej Brytanii, Armenii, Austrii, Litwy i Pakistanu, bazując na swoich doświadczeniach badawczych, rozmawiali o praktykach artystycznych i edukacyjnych dotyczących pamięci, pogranicza i wojny oraz dyskutowali o sposobie uprawiania sztuki i edukacji na pograniczu pamięci. Zakończeniem pierwszego dnia w Krasnogrudzie było spotkanie Cafe Europa w kawiarni “Piosenka o porcelanie”, które prowadziła Weronika Czyżewska-Poncyljusz. Podczas wieczoru, przy akompaniamencie muzycznym Radosława Nowickiego, wybrzmiała poezja Lusine Kharatyan, Davida Clarke, Iryny Mularczuk i Krzysztofa Czyżewskiego, a także odbyło się performatywne czytanie sztuki autorstwa Shahida Nadeema i członków zespołu teatralnego Ajoka.
Sobotni poranek rozpoczął się od rozważań nad wystawianiem i upamiętnianiem spornych terytoriów. Podczas drugiej sesji goście z Polski, Armenii, Wielkiej Brytanii i Pakistanu rozmawiali o tworzeniu polityki kulturalnej i potencjale agonizmu w budowaniu pokoju. Po lunchu uczestnicy konferencji spotkali się w przestrzeni Niewidzialnego mostu, gdzie zaprezentowana została wystawa zdjęć ze współczesnego Kabulu, pt. “Kabul II 23. Codzienność i przeszłość” autorstwa dr Agnieszki Nowakowskiej i dr Tomasza Rawskiego z Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie przyszedł czas na ostatnią sesję, podczas której poruszony został temat praktyk upamiętniających w miejscach o złożonej historii. Konferencja zakończyła się spotkaniem w Sejneńskiej Spółdzielni Jazzowej, na którym rozbrzmiały dźwięki Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego.
Tekst i zdjęcia Agata Wasilewska
