Dziś dłuższy post, bo chcielibyśmy opowiedzieć Wam o niezwykłej podróży do Borderland - Pogranicze, Sejny, jaką przeżyliśmy dwa tygodnie temu w ramach wizyty studyjnej pracowników i pracownic CAS – odwiedzin w Ośrodku „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
- Pierwszego dnia odwiedziliśmy Dom Miłosza w Krasnogrudzie, który staraniem Ośrodka stał się tętniącym życiem miejscem pracowni artystycznych i edukacyjnych. Małgorzata Sporek-Czyżewska i Agata Szkopińska opowiedziały nam o Miłoszu i historii Domu oraz oprowadziły nas po pracowniach. Wieczorem czekało nas pełne wzruszeń spotkanie z rezydentkami i rezydentami z Ukrainy – pisarka Iryna Łazutkina, artyści wizualni Mariya Hoyin i Volodymyr Topiy oraz poetka Iryna Mularczuk opowiedzieli o trudnych, lecz także pełnych nadziei momentach twórczości artystycznej w czasie wojny.
- Drugiego dnia wróciliśmy do Domu Miłosza, by obejrzeć przejmującą wystawę „Silva rerum” – jest ona ukłonem w stronę pogranicznego sąsiedztwa. Pogranicze polsko-litewskie, które w przeszłości zamieszkiwane było także przez Żydów, staroobrzędowców, Białorusinów, Romów i anegdotycznego Hiszpana, o którym wspomina jedna gazeta z początku XX wieku, to wielowarstwowy konglomerat kultur i doświadczeń. Konfrontacja z tak bogatą przeszłością może być fascynującą podróżą odkrywania własnych korzeni, lecz może także odsłaniać bolesne opowieści o niezgodzie czy lęku przed obcymi.
Spotkaliśmy się także z Krzysztofem Czyżewskim na pogłębionej rozmowie o filozoficznych fundamentach działania na niezwykłym, ale niełatwym obszarze pogranicza.
- Jeszcze większych wrażeń dostarczył czas spędzony tego dnia w Sejnach. W poruszający sposób Bożena Schroeder opowiedziała o „Kronikach sejneńskich” – jedynym w swoim rodzaju spektaklu teatralnym, który wystawiany jest nieprzerwanie od 30 lat, przy czym każdy kolejny zespół twórców i twórczyń dodaje do niego cząstkę własnej opowieści. Bożena pokazała nam także kilkanaście filmów animowanych, stworzonych międzypokoleniowo techniką animacji poklatkowej przez mieszkańców i mieszkanki Sejn – ich treścią są sejneńskie legendy i opowieści z przeszłości.
- Wieczór w Sejnach spędziliśmy na pół-improwizowanym jam session Sejneńskiej Spółdzielni Muzycznej – miejscu, gdzie młodzi ludzie z Sejn i okolic mogą uczyć się gry na instrumentach w tradycji jazzu nowoorleańskiego oraz muzyki klezmerskiej. Na koniec Michał Moniuszko opowiedział nam niezwykłą historię Maxa Furmańskiego – sejneńskiego Żyda, którego życie mogłoby stać się scenariuszem filmowym: przeżył transport do Auschwitz, po wielu perypetiach wyemigrował do Argentyny, skąd po latach, mówiąc jednocześnie po hiszpańsku, polsku i angielsku, odwiedził rodzinne Sejny, dawnych sąsiadów, znajome domy.
- Chcielibyśmy serdecznie podziękować całemu zespołowi Ośrodka Pogranicze za tak gościnne przyjęcie. Dostarczyliście nam wielu niezwykłych przeżyć, wielu przemyśleń oraz wielu przyjemnych chwil. Cieszymy się, że lokalna historia żyje w Sejnach i Krasnogrudzie, że gromadzicie relacje historii mówionej, że zbieracie materiały o przeszłości tego miejsca – i zamieniacie je w działanie, projekty artystyczne i edukacyjne, w których biorą udział młodsi i starsi, sąsiedzi i sąsiadki – mieszkańcy i mieszkanki Pogranicza.
