O 10:30 połączyliśmy się z Weroniką Poncyljusz-Czyżewską, która opowiedziała o projekcie Changing Democracies, realizowanym wspólnie z Evans Foundation. Działanie to ma na celu stworzenie obrazu transformacji i zmian zachodzących w demokracjach europejskich, który byłby jak najbardziej pełny i różnorodny. Przy projekcie współpracuje wiele organizacji, z całej Europy. Fundacja Pogranicze, w ramach tego projektu, nagrała serię wywiadów z osobami z naszego regionu, które podzieliły się swoim wspomnieniami i spojrzeniem na tamten czas i fragmenty jednej z takich opowieści obejrzeliśmy wspólnie.
Następna część spotkania, prowadzona przez Piotra Myszczyńskiego, dotyczyła książki Olgi Drendy - “Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w latach transformacji”. Książka ta prezentuje ciekawą perspektywę, która pozwala, poprzez obcowanie z przedmiotami, filmami, reklamami z tamtego okresu, zbliżyć się do historii zmian ustrojowych w Polsce osobom, które same ich nie przeżyły. Oglądaliśmy fragmenty Polskiej Kroniki Filmowej, spotów wyborczych i pierwszych wydań wiadomości, a także czytaliśmy relacje różnych osób dotkniętych zmianami, które zaszły w Polsce na przełomie lat 80. i 90.
Następnie Agata Wasilewska zaprezentowała i zapowiedziała film “Symfonia Fabryki Ursus” w reżyserii Jaśminy Wójcik. Opowiada on o byłych pracownikach i pracownicach tytułowej fabryki, którzy po jej zamknięciu wciąż pozostają z tym miejscem silnie związani. Dzięki pracy reżyserki, która jest także animatorką społeczną i artystką wizualną, udaje im się na nowo, mimo, że tylko na chwilę, wprowadzić życie w mury fabryki. Po filmie odbyła się dyskusja, w trakcie której dzieliliśmy się swoim spojrzeniem na zaprezentowaną perspektywę.
Piotr Szroeder opowiedział nam historię Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Ta instytucja powołana została w 1957 i miała pełnić przede wszystkim funkcje badawcze. Szybko jednak stała się jednym z najważniejszych miejsc dla rozwoju polskiej muzyki elektronicznej, a także miejscem wolności i niezależności artystycznej na skalę niespotykaną w okresie komunizmu. Tworzyli tu min. Paweł Szymański, Krzysztof Penderecki czy Bogusław Schaeffer. Na pierwszy plan w tej opowieści wysuwa się jednak Eugeniusz Rudnik - początkowo pełniący w studio rolę technika z czasem stał się jedną z najważniejszych postaci, pionierem muzyki elektronicznej. Wspólnie wysłuchaliśmy kilku z jego kompozycji. Obejrzeliśmy także film “Spacer Staromiejski” w reżyserii Andrzeja Munka, który powstał z inspiracji SEPR i w całości został w tym studio udźwiękowiony.
Na koniec tego długiego dnia Staszek Czyżewski przywołał historię nieco już dzisiaj zapomnianą i opowiedział o I Przeglądzie Piosenki Prawdziwej, który odbył się w Gdyni w 1981 roku. Na jednej scenie wystąpili wtedy wszyscy najważniejsi polscy twórcy opozycyjni. Wspólnie obejrzeliśmy materiały filmowe z tego wydarzenia: słuchaliśmy piosenek Jacka Zwoźniaka, Macieja Zembatego czy Jana Stanisławskiego, a także satyrycznego monologu Jacka Fedorowicza.
Fot. Agata Wasilewska
