Idea programu

NIEWIDZIALNY MOST. Opowieści o współistnieniu

Program „Opowieści o współistnieniu” rozwija najważniejsze doświadczenia Pogranicza i szuka nowej, bardziej pojemnej formy dzieła artystyczno-edukacyjnego, opartego na sztuce dialogu i międzyludzkiego współistnienia. Realizuje w pełni wypracowany przez „Pogranicze” koncept kultury głębokiej – działanie zanurzone głęboko w środowisku społecznym i naturalnym, nastawione na proces i długie trwanie, prowadzące do zmiany społecznej i rozwoju, łączące sztukę i wiedzę, ekologię z empatią wobec Innego, zaangażowanie mieszkańców z wysokim poziomem artystycznym, tradycję z nowoczesnością. Cykl „Opowieści o współistnieniu” został zainaugurowany programem „Medea: Obca – Inna – Swoja” realizowanym przez „Pogranicze” w latach 2013-2014. W jego ramach powstały m.in. pracownie artystyczno-edukacyjne „Krasnogrudzka Kolchida”, Sympozjon Sztuki i Wiedzy „Medea-Pont”, spektakl „Trzy kobiety. Metamorfozy mitu Medei u Owidiusza i Picassa”, sympozjon „Miłosz – tkanka łączna”, program muzyczny „Argonauci Muzyki Miejsca”. W przygotowaniu są wystawy, książki, płyty CD i DVD oraz filmy będące owocem albo powstające z inspiracji tego programu.

Kolejnym ogniwem cyklu „Opowieści o współistnieniu” jest program „Niewidzialny Most”.  Program ten ma szczególne znaczenie: powstanie w 25-lecie istnienia „Pogranicza”, będzie starał się wyrazić to, co najważniejsze w filozofii i praktyce „Pogranicza”, a także odniesie się do jednego z najistotniejszych wyzwań współczesnego świata – sztuki budowania mostów w otwartych, zróżnicowanych i zdezintegrowanych społeczeństwach wielokulturowych miast i regionów.

DZIAŁANIA

Program „Niewidzialny Most” realizowany będzie na przestrzeni całego 2015 roku i obejmować będzie konstelację pracowni artystyczno-edukacyjnych, Akademię Mostu, Wioskę Budowniczych Mostów oraz instalację „Niewidzialny Most”.

Pracownie „Niewidzialnego mostu” to konstelacja warsztatów artystycznych i edukacyjnych, których zadaniem będzie wypracowanie tworzywa, z którego zbudowany zostanie most-instalacja, a także opowieść mu towarzysząca. Istotą samego procesu budowania mostu jest to, że powstaje on z materii lokalnej, z pamięci miejsca i twórczej inwencji jego mieszkańców. Uczestnikami tych warsztatów będą mieszkańcy Sejn oraz piętnastu wiosek wokół Krasnogrudy, wśród których są Polacy, Litwini i Rosjanie- staroobrzędowcy.

Działać będą następujące pracownie: Mostu, Słowa i Opowieści, Głębokiej Pieśni, Muzyki Miejsca, Misteriów Dzieciństwa, Sztuki-Maski, Przyrody, Tkania, Obrazu i Nowoczesnych Mediów, Złotego Runa oraz Biblioteka Mostu i Spiżarnia. Pracownie prowadzone będą przez animatorów z zespołu Pogranicza, którzy zapraszać będą również wybitnych artystów, animatorów kultury i pedagogów z wieloletnim doświadczeniem pracy artystycznej w środowiskach wielokulturowych.

Akademia Mostu to 3-dniowe konwersatoria z Neimarem (mistrz budowania mostów), który prezentuje książki, filmy, teksty, własne projekty i inne praktyki wokół których toczy się debata. Uczestnicy AM to 25-osobowa grupa z polsko-litewskiego pogranicza, a także zaproszeni z innych regionów studenci, nauczyciele i liderzy działań międzykulturowych. Zaproszeni  Mistrzowie AM to m.in. Olga Tokarczuk (pisarka), Roberto Calasso (pisarz, filozof), Yaarah Bar-on (profesor historii, rektor Oranim Academic Collage of Education w Izraelu) i Said Abu Shakra (dyrektor galerii I centrum sztuki w palestyńskim Umm el-Fahem), Gwen Burnyeat (liderka ruchu Peace Brigades International, zaangażowana w budowanie słynnej tzw. „Wspólnoty Pokoju” w Uruba w Kolumbii), Jessica A. Kaahwa (profesor historii teatru afrykańskiego na Makerere Uniwersity w Ugandzie; prowadzi własny teatr i szereg akcji „theater for conflict resolution”, zwłaszczana pograniczu z Ruandą). Wioska Budowniczych Mostów powstanie w Krasnogrudzie i działać będzie przez cały miesiąc sierpień  2015. Program realizowany będzie w Międzynarodowym Centrum Dialogu, w przestrzeniach parku krasnogrudzkiego oraz w specjalnie w tym celu postawionych namiotach-jurtach. Uczestniczyć w niej będzie blisko 150 osób, w tym liderzy działań międzykulturowych z różnych pogranicz świata: Afryki, obu Ameryk,Azji i Europy. Na program WBM skład się będą warsztaty, prezentacje praktyk, działania artystyczne, wykłady i debaty. Powstanie na ten czas specjalna stacja radiowo-telewizyjna transmitująca codzienny program online w językach polskim i angielskim. Równolegle do wszystkich tych działań, uczestnicy WBM zaangażowani będą w budowanie „Niewidzialnego Mostu”.

Niewidzialny Most to rzeźba-instalacja artystyczna, wokół której powstawać będzie opowieść o Neimarze i sztuce budowania mostów we współczesnym świecie. Jego budowa zaplanowana zostanie tak, aby biorący udział w WBM współtworzyli niektóre elementy mostu. Most zostanie zbudowany w przestrzeni otwartej parku krasnogrudzkiego jako unikalna instalacja artystyczna, spełniająca funkcję estetyczno-symboliczną, a także użyteczną dla różnych działań w ramach programu. Jego konstrukcja zostanie oparta na dwóch wieżach, symbolizujących sztukę i wiedzę, a także odrębne tożsamości, kultury czy jednostki. Most będzie miał formę otwartą, wypełnioną bogatym systemem znaków i symboli, które trzeba będzie umieć odczytać, aby odkryć tajemnicę mostu i dzięki temu mieć „kod dostępu” umożliwiający przejście na drugą stronę. Konstrukcja mostu będzie umożliwiała jego przystosowanie jako przestrzeni spotkań, dialogów i debat. Most będzie obiektem służącym warsztatom dla „budowniczych mostów” i programom edukacyjnym. Będzie mógł pełnić funkcję galerii – przestrzeni dla wystaw i pokazów multimedialnych. Wreszcie most będzie bardzo ważną częścią scenografii i miejsca akcji spektaklu teatralnego. Most będzie symbolicznie łączył brzeg Krasnogrudy – konkretnej społeczności lokalnej, z mandatu której i z udziałem której będzie budowany, z brzegiem Innego – partnerskiej wspólnoty, z która podejmowana jest współpraca, ze światem, nowoczesnością, trudną pamięcią, z mniejszościami i wykluczonymi, z środowiskiem naturalnym etc.

"Opowieści o współistnieniu"-  prezentacja (wrzesień 2015-kwiecień 2016 r.)  Opowieść zawierać będzie prezentację multimedialną  opowiadającą o budowaniu mostu jako instalacji artystycznej z zapisem poszczególnych etapów, film dokumentalny mający charakter reportażu, oraz publikację  ”Księga Współistnienia”.

 Prace nad spektaklem teatralnym – „Medea Ponte” –  (wrzesień 2015-kwiecień 2016 r.) przedstawienie powstanie na bazie opowieści „Medea: Obca – Inna – Swoja”, która wypracowana zostanie w ramach pracy warsztatu opowieści Kolchidy. Jego bazą przestrzenną, scenograficzną będzie konstrukcja Mostu. Tworzywa artystycznego dostarczą mu różne warsztaty Krasnogrudzkie. W jego tworzeniu wezmą udział goście Wioski Budowniczych Mostu. Spektakl teatralny będzie owocem pracy nad Budowaniem Mostu, warsztatami artystycznymi i Warsztatami Krasnogrudzkimi. Jego zadaniem jednak będzie poprowadzenie tej pracy dalej, przejście w inny wymiar, w przestrzeń sacrum, znalezienie języka artystycznego dla idei, dążeń i wyzwań, które pojawią się na wcześniejszych etapach realizacji programu. Spektakl „Medea Pond” powstanie na bazie miejscowego zespołu teatralnego. Będzie to dzieło zbiorowe zrealizowane pod kierunkiem lidera reżysera.

 Podróże Medei. Warsztat Kolchidy - (wrzesień 2015-marzec 2016 r.): - wypracowana w ramach projektu forma nie będzie jednorazowa, lecz powtarzalna, umożliwiająca wielokrotne prezentacje dla różnych grup odbiorców w różnych miejscach geograficznych i kulturowych. Podobnie rzecz się ma z trzema elementami podstawowymi programu – Mostem, Kolchidą i Misterium. Osobnym i bardzo istotnym celem projektu jest budowanie wokół niego sieci partnerstwa. Opierać się będzie na tworzeniu całego archipelagu wspólnot-Kolchid, połączonych budową Mostu z tworzywa i siłami lokalnej społeczności. Pierwsza podróż warsztatowa prezentująca krasnogrudzką Kolchidę, pracę nad budowaniem Mostu i spektaklem „Medea Ponte” planowana jest w marcu 2016 roku do Oslo i Notodden.

Autorem koncepcji i kuratorem artystycznym projektu  jest Krzysztof Czyżewski– praktyk idei, pisarz, reżyser teatralny, animator dialogu międzykulturowego. Współtwórca Fundacji i Ośrodka „Pogranicze”, oraz Międzynarodowego Centrum Dialogu w Krasnogrudzie. Autor książek, spektakli i międzynarodowych przedsięwzięć  poświęconych spotkaniu Innego – poprzez sztukę, działanie we wspólnocie lokalnej i pracę duchową. Pracował na różnych pograniczach świata jako lider „Pogranicza”, ale także jako ekspert Fundacji Forda, członek rady Programu Kultury i Sztuki Instytutu Otwartego Społeczeństwa w Budapeszcie. Jest przewodniczącym rady Kongresu Kultury Partnerstwa Wschodniego. Ambasador Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego.