Sejneńskie „Pogranicze” zostało laureatem Europejskiej Nagrody Kultury Księżniczki Małgorzaty, przyznawanej przez Europejską Fundację Kultury z siedzibą w Amsterdamie.
Nagroda, której fundatorką jest Małgorzata Księżniczka Niderlandów, przyznawana jest za tworzenie kultury przyczyniającej się do pozytywnych zmian w Europie. Każdego roku wyróżnione zostają osoby lub organizacje, które poprzez różne formy ekspresji artystycznej i filozoficznej refleksji kształtują postawy wspólnotowości i otwartości w Europie. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in. John Akomfrah (brytyjski pisarz i reżyser filmowy), Borka Pavićević (serbska dramaturg i działaczka społeczna, założycielka Centrum Kulturowej Dekontaminacji w Belgradzie), Asli Erdogan (turecka pisarka i dziennikarka), Kretakor (węgierskie centrum sztuki współczesnej), Visual Culture Research Center (ukraińskie centrum badań nad sztukami wizualnymi będące platformą współpracy między naukowcami, artystami i działaczami społecznymi), Teatro Valle Occupato (włoski zespół teatralny, który chcąc zapobiec prywatyzacji rzymskiego teatru, rozpoczął strajk okupacyjny, później uspołecznił tę przestrzeń rozpoczynając w niej działalność artystycznąi społeczną na nowych zasadach - współpracy pracowników i widzów), Luc Mishalle ( saksofonista i kompozytor, dyrektor MET-X - muzycznego centrum w Brukseli), Stuart Hall ( pochodzący z Jamajki kulturoznawca, działacz polityczny i społeczny) i Navid Kermani (niemiecki pisarz i orientalista).
W 2018 roku przypada jubileuszowa dziesiąta edycja Nagrody, która po raz pierwszy wędruje do Polski. Tegoroczne rozdanie odbywa się pod hasłem „Odważni obywatele”. Europejska Fundacja Kultury pragnie w ten sposób dostrzec i promować odważnych liderów zmian kulturowych, którzy inspirują tworzenie trwałych alternatyw społecznych, otwartych na wizję integracji europejskiej.
Niezależne, międzynarodowe jury, którego posiedzenie odbyło się w Amsterdamie w dniach 8-9 stycznia, wybrało jako tegorocznych laureatów sejneńskie „Pogranicze” oraz Forensic Architecture. Laureaci otrzymają po 25 tysięcy Euro. Obie organizacje zostały nagrodzone za determinację w zajmowaniu się – choć w różnej skali i w odmienny sposób – najpilniejszymi wyzwaniami współczesności. Pogranicze zostało docenione za ocalanie poprzez sztukę wielokulturowych tradycji i przywracanie ich społeczeństwu za sprawą innowacyjnych form sztuki i edukacji oraz pracy z młodym pokoleniem. W uzasadnieniu Nagrody czytamy: Pogranicze przez 28 lat swojej działalności stało się żywą, kulturalnąagorą, przestrzenią pracy nad pamięcią oraz centrum refleksji nad złożoną historią i tradycją Sejn, Polski i obszarów pogranicza Unii Europejskiej.
Drugim tegorocznym laureatem jest Forensic Architecture, które docenione zostało za działalność w dziedzinie architektury eksperymentalnej, łączenie dyscyplin naukowych i artystycznych w innowacyjnych badaniach i twórczości multimedialnej; odwoływanie siędo różnych dziedzin sztuki, nauki, prawa i antropologii w celu odważnego poszukiwania prawdy w świecie post-prawdy.
Działalność obu laureatów wychodzi na przeciw głębokiej i pilnej potrzebie tworzenia nowych form obywatelskiego zaangażowania przez sztukę i otwierania nowych przestrzeni kulturowych opartych na wartościach humanistycznych, sztuce współistnienia i empatii. Choć różnią się one znacznie pod względem metod i środowisk pracy, obie organizacje pochylają się nad najdrobniejszymi elementami codziennego życia w sposób, który gromadzi wiedzę i buduje więzi między społecznościami oraz między ludźmi i instytucjami. Poprzez swoją twórczość dają głos tym, którzy nie są słyszani i przyczyniają się do tego, że niematerialne staje się widoczne.
Ceremonia wręczenia Nagrody przez byłą przewodniczącą Europejskiej Fundacji Kultury, Jej Wysokość Księżniczkę Niderlandów Małgorzatę, odbędzie się 16 maja 2018 roku w teatrze Stadsschouwburg w Amsterdamie. Uroczystość zostanie poprzedzona cyklem debat i warsztatów w dniu 15 maja, które zgromadzą około stu osób z organizacji należących do sieci współpracy EFK. Uczestnicy będą wspólnie poszukiwać odpowiedzi na pytania dotyczące tego, jakie działania należy podejmować w kulturze w obliczu wyzwań, przed którymi staje współczesna Europa i procesów powodujących przyspieszoną polaryzację oraz izolację wielu jednostek i grup społecznych. To spotkanie pod nazwą „Challenge” [Wyzwanie] toczyć się będzie w trzech blokach tematycznych: Alternatywne Rozwiązania Systemowe, Społeczeństwo Obywatelskie oraz Równość i Różnorodność.
W ramach przygotowań do uroczystości wręczenia Nagrody, zespół EFK odwiedzi Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie. Powstanie także krótki film prezentujący pracę Pogranicza.
Prezentacja pracy Pogranicza - pracownie i programy- dla gości - zespołu Europejskiej Fundacji Kultury z Amsterdamu.
Media o Europejskiej Nagrodzie Kultury Księżniczki Małgorzaty
Radio Białystok - relacja Izy Kosakowskiej
Antymatrix II. czytaj na blogu Edwina Bendyka. Polityka
Goście z Europejskiej Fundacji Kultury dla Radia Białystok o nagrodzie dla Pogranicza - posłuchaj relacji Izy Kosakowskiej w Radiu Białystok
O przyjaźni Pograniczno-Łejerskiej. Tekst Anny Skowronek z Poznania
