Nagroda im. Jerzego Giedroycia dla Instytutu Wielkiego Księstwa Litewskiego
Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego z Kowna oraz pisarz i poeta Tomas Venclova zostali
laureatami przyznanej po raz 15. Nagrody im. Jerzego Giedroycia. Wręcza je redakcja "Rzeczpospolitej"
osobom i instytucjom, które pracują na rzecz budowy dobrych stosunków Polski z państwami Europy
Środkowo-Wschodniej.
Tym razem jury odeszło od tradycji przyznawania nagród Polakom i zdecydowało się na uhonorowanie
Litwinów.
Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w Warszawie 1-go grudnia 2015 r. w Pałacu
Rzeczypospolitej.
Jak podkreśliła Hanna Wawrowska, sekretarz kapituły, Instytut wyróżniono „za podjęcie
trudnej misji mającej na celu propagowanie na terenach współczesnej Litwy, Białorusi,
Ukrainy i Polski spuścizny Wielkiego KsięstwaLitewskiego, zwłaszcza zaś tradycji
współżycia kultur, języków, religii i narodów".
– Instytut odwołuje się do tradycji, która jest jak pieśń zapomnianego świata i brzmi
jako wspomnienie Arkadii.
Odnosi się bowiem do świata dobrego współżycia różnych języków, kultur, religii
i narodów – mówił prof. Jan Malicki, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu
Warszawskiego. – Polskie jury uznało, że „polska racja stanu" to także popieranie takich
idei jak Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Polska potrzebuje współpracy i sojuszy w regionie. A stosunki polsko-litewskie wymagają poprawy.
Jest bowiem coś grzesznego w tym, że tak bliskie sobie historycznie i geograficznie narody nawet wobec
zagrożenia świata współczesnego nie nawiązały jeszcze bliskiego sojuszu.
Nagrodę im. Jerzego Giedroycia redakcja "Rzeczpospolitej" ustanowiła w 2001 roku,
w pierwszą rocznicę śmierci redaktora i twórcy "Kultury" i Instytutu Literackiego
w Paryżu. Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje, które w swojej działalności
kierują się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia.
Cechować ma je bezinteresowna troska o sprawy publiczne oraz kultywowanie
dobrych stosunków Polski z narodami Europy Środkowo-Wschodniej.
Instytut WKL – instytucja pozarządowa, która łączy intelektualistów i ludzi kultury
z Litwy, Białorusi, Ukrainy, Polski i kilku innych państw regionu. Fundatorami i
udziałowcami Instytutu są prof. Dariusz Szpoper z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
w Olsztynie, Jan Malicki z Uniwersytetu Warszawskiego, Małgorzata Sporek-Czyżewska
z Fundacji Pogranicze w Sejnach oraz mecenas Tomasz Kopoczyński.
Litewską stronę reprezentują: publicysta Jacek Jan Komar, Rimantas Miknys z Instytutu
Historii w Wilnie, a także grupa naukowców z uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie:
prof. Egidijus Aleksandravičius, prof. Antanas Kulakauskas oraz Andrzej Pukszto.
Dyrektorem Instytutu jest Rūstis Kamuntavičius, też z uniwersytetu w Kownie. Do Rady
Naukowej Instytutu zaproszono Białorusinów, Ukraińca, Łotysza i Gruzina.
Są to Andrej Kazakievič z Mińska, prof. Aliaksandr Smaliančuk z Grodna, prof. Ihor
Cependa z Iwano-Frankowska.
Polskę reprezentują: prof. Jan Jurkiewicz z Poznania, prof. Przemysław Dąbrowsk
i z Olsztyna i prof. Krzysztof
Buchowski z Białegostoku. Łotwę i Gruzję zaś – prof. Ēriks Jēkabsons z Rygi i Niko
Džavachišvili z Tbilisi.
W administracji Instytutu pracują Olga Kowalewska z Instytutu historii w Kijowie
i Tomasz Błaszczak, Polak pracujący na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie.
—