Menachem Kipnis - fotografie przedwojenne

MENACHEM KIPNIS - zbieracz i znawca żydowskiej tradycji muzycznej, fotograf, publicysta, działacz społeczny. 

Wykształcenie muzyczne zawdzięczał swojemu starszemu bratu Pejsiemu, który był kantorem w synagodze w Czernobylu. Towarzyszył jako tenor znanym w owym czasie kantorom (z Zejdlem Rownerem objechał cały Wołyń, Podole, Litwą i Polskę). Podróżując zgłębiał hebrajski i literaturę oświeceniową (haskaliczną). Po przyjeździe do Warszawy wstąpił do konserwatorium. W 1902 roku jako jedyny Żyd został przyjęty do chóru opery warszawskiej, gdzie występował przez 16 lat. Jednocześnie badał korzenie muzyki żydowskiej, zbierał żydowskie pieśni ludowe i popularyzował je. 

Kipnis był jednym z prekursorów tendencji łączenia oryginalnej tradycji muzyki żydowskiej z wpływami obcych kultur.. Twierdził, że nawet pieśni mieszane pod względem językowym (jidysz + ukraiński lub rosyjski) są częścią skarbu ludowej muzyki żydowskiej. 

Jego drugą pasją była fotografia. Fotografował głównie dla "Forwerts" (Nowy Jork). Kolekcja zdjęć miast i miasteczek, oryginalnych postaci żydowskich i popularnych osobistości jego autorstwa rozrosła się z czasem i była nie mniejsza i nie mniej warta niż jego kolekcja pieśni ludowych. 

Owocem 20-letniej pracy zbieracza muzycznego folkloru były dwie książki, wydane w Warszawie: "60 jidisze folkslider" w 1918 roku i "80 jidisze folkslider" w 1925 roku. 

Był inicjatorem wielu organizacji i przedsięwzięć muzycznych. Pod koniec lat 30., gdy na skutek narastającego antysemityzmu muzycy żydowscy tracili swoje miejsca pracy, zorganizował wraz z innymi żydowską orkiestrę symfoniczną, która była dumą żydowskiej Warszawy. 

Zmarł w 1942 roku w getcie warszawskim. 

Dziękujemy Krysi Fisher i Markowi Webowi z Archiwum YIVO w Nowym Jorku za udostępnienie zdjęć i pomoc w zorganizowaniu wystawy.