Jako organizatorzy postawiliśmy następujące kwestie:
– Nietolerancja – jakie są jej racje bytu?
– Jak pogodzić otwarcie na spotkanie z innym ze staraniem o wolność jednostki?
– Czy mur izolacji oddzielający społeczeństwo od "innych" stanowi rzeczywistą gwarancję jego zdrowia?
– Wspólna Europa i tradycje lokalne – sprzeczność interesów?
– Czy tolerancja zagraża tożsamości narodu?
– Jak oddzielić postawę zaangażowaną we własną kulturę, własny naród i własną wiarę od nietolerancji?
– "Czy doskonała pewność duszy, iż żyje w prawdzie, wyklucza wszelką możliwość okazania przez nią rzeczywistej tolerancji wobec tych, którzy myślą inaczej?" (Gabriel Marcel)
Podjęliśmy konkretne działania organizując:
– Zaduszki w Białej Synagodze w Sejnach – od nich w dniu 3 listopada rozpoczęło się "Spotkanie innego". W obrzędzie wspominania zmarłych wspólnie uczestniczyli przedstawiciele społeczności litewskiej, białoruskiej, ukraińskiej, cygańskiej i polskiej – mieszkańcy wsi i miasteczek pogranicza.
– Dialogi o tolerancji. Miały miejsce w dniach 28-30 listopada, były to spotkania z udziałem osób o dużej wiedzy i autorytecie na temat tolerancji wobec mniejszości narodowych, tolerancji religijnej i tolerancji w życiu społecznym i politycznym. Kolejne tury dialogów prowadzili Jánosz Szász z Rumunii, Gabor Csordas z Węgier, Zvonimir Cicak z Chorwacji, Henning Albrechtsen z Danii, Bohdan Cywiński, Jerzy Prokopiuk, Halina Kobeckaite i Vytautas Toleikis z Litwy, ks. Michał Czajkowski, Antonina Kłoskowska, Michał Jagiełło. W dyskusjach udział brali: Witold Chmielewski (członek grupy "111" z Lucimia), Krzysztof Czyżewski (Ośrodek „Pogranicze"), Marta Eles (tłumaczka z Węgier), Teodor Golonko (Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne), Sławomir Gołaszewski (animator kultury alternatywnej), Alina Magnuska (socjolog, Ministerstwo Kultury i Sztuki), Agnieszka Morawińska (historyk sztuki, Ministerstwo Kultury i Sztuki), Jerzy Nazaruk (Miejsko-Gminny Dom Kultury w Sejnach), Stanisław Siekierski (Uniwersytet Warszawski), Marek Skórka (duchowny grekokatolicki), Stanisław Stankiewicz (Światowy Związek "Romani Union"), Krystyna Starczewska (Liceum Społeczne, Warszawa), Andrzej Strumiłło (artysta plastyk), Małgorzata Szpakowska (antropolog, filozof), Vidas Svagżdys (muzyk jazzowy z Litwy), Marek Szumski (Centrum Sztuki Współczesnej), Krzysztof Tur (nauczyciel LO w Sejnach), Joanna Wiszniewicz (Żydowski Instytut Historyczny), Wanda Wróbel-Remstedt (Ośrodek "Pogranicze"), Daniel Zych (Katedra Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego).
Odbyły się również Młodzieżowe dialogi o tolerancji z udziałem uczniów szkół średnich z Sejn, Suwałk i Warszawy oraz studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Młodzieżowe dialogi prowadził Jerzy Wertenstein-Żuławski.
– "Musica sacra – musica tolerantia" – cykl koncertów muzyki religijnej. W jego ramach w listopadzie odbyły się koncerty: muzyki cerkiewnej w wykonaniu chóru parafii Hajnówka pod dyrekcją ks. Michała Nigerewicza, muzyki prawosławnej w wykonaniu Moskiewskiego Teatru Historyczno-Etnograficznego, śpiew liturgiczny w wykonaniu chóru kościoła ewangelicko-augsburskiego z Giżycka oraz koncert chóru Archikatedry Wileńskiej "Cantores Chorales Capella Sancti Casimiri".
– "Inny w filmie" – projekcje filmów fabularnych, dokumentalnych i dyskusje. Sesję filmową rozpoczęła projekcja filmu "Korczak" Andrzeja Wajdy. Prezentowane filmy ukazywały różne aspekty tolerancji. Zwieńczeniem sesji było spotkanie z Jackiem Bławutem, twórcą filmu "Nienormalni".
– "Przedszkole pogranicza" – bajki narodów pogranicza opowiadane dzieciom, ilustrowane muzyką i związane z tym konkursy plastyczne.
– "Szkołę pogranicza" – prowadzili ją zaproszeni dziennikarze, literaci, naukowcy, którzy mówili uczniom szkół podstawowych i młodzieży szkół średnich Suwałk i Sejn o mniejszościach narodowych, wyznaniowych i kulturowych w Polsce. Ogłoszono również konkurs dla dzieci i młodzieży na najciekawsze prace plastyczne i literackie na tematy "Inny" oraz "O tolerancji".
– "Uniwersytet pogranicza" – były to spotkania poświęcone Kościołowi Greckokatolickiemu – prowadził je ks. Marek Skórka i Kościołowi Ewangelicko-Augsburskiemu – prowadzone przez ks. Janusza Jaguckiego.
– Spotkania z ludźmi nieprzystosowanymi – złożyły się na nie dyskusje, wystawy, projekcje filmowe, spotkania z młodzieżą, lekcje w szkołach poświęcone problemowi alkoholizmu. Spektakl teatralny "Nos" według Mikołaja Gogola w wykonaniu Mieczysława Giedrojcia został wystawiony na oddziale psychiatrycznym szpitala w Suwałkach. W Sejnach odbyła się projekcja filmu "Nienormalni" i spotkanie z jego autorem Jackiem Bławutem. W sali Ośrodka „Pogranicze" miał też miejsce wernisaż prac pacjentów oddziału psychiatrycznego szpitala w Suwałkach z udziałem autorów.
– Prezentacje spektakli, koncertów i wystaw. Złożyły się na nie: wernisaż wystawy "Zabytki sztuki cerkiewnej w rysunkach dzieci" z udziałem dr. Bogdana Martyniuka, przewodniczącego Społecznej Komisji Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej, wernisaż wystawy gobelinu i malarstwa Andreja Medekina z Moskwy "Wjazd do Jerozolimy" z udziałem autora, wystawa malarstwa Andrzeja Strumiłły pt. "Psalmy", spektakl "Wypukły" w wykonaniu aktorów teatru "Wierzbak" z Poznania dla dzieci i młodzieży oraz spotkania po spektaklu, spektakl "Czas woli Bożej" według M. Leskowa i koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu Moskiewskiego Teatru Historyczno-Etnograficznego, koncert tradycyjnej muzyki ukraińskiej "Ku źródłom kultury muzycznej pogranicza".
"Spotkanie innego, czyli o cnocie tolerancji" zakończyło się 1 grudnia 1991 r. mszą św. celebrowaną przez bp. Edwarda Samsela w bazylice sejneńskiej, odprawianą po raz pierwszy wspólnie w językach polskim i litewskim, i z udziałem chórów polskiego i litewskiego.
Artykuły prasowe:
Małgorzata Szejnert, Spotkanie innego, "Gazeta Wyborcza" 6.12.1991
Fundacja Pogranicze, "Znad Willi" 27.10-9.11.1991
Dzień zaduszny w Sejnach, "Rrom p-o drom" listopad 1991
Spotkanie innego. O cnocie tolerancji, "Krajobrazy" grudzień 1991
Dialogi o tolerancji, "Rrom p-o drom" grudzień 1991
W. Choruży, Pogranicze, "Czasopis" 12/19911/1992
Marzenna Guzowska, Odkrywanie pogranicza, "Rzeczpospolita" 19.12.1991
Sławomir Gołaszewski, Spotkanie pogranicza, "Goniec Teatralny" 6.01.1992
O tolerancji na Litwie, "Krajobrazy" 15.01.1992 (w trakcie Dialogów o tolerancji w
sejneńskiej Białej Synagodze z Haliną Kobeckajte, dyrektorem generalnym departamentu ds. mniejszości narodowych przy rządzie Republiki Litewskiej rozmawiał Jerzy Nazaruk)
W Sejnach: choroba albo przemarsz wojsk, "Krajobrazy" 10.05.1992 (z prof. Aleksandrem Jackowskim, uczestnikiem Dialogów o tolerancji, pracownikiem Instytutu Sztuki PAN w Warszawie,wieloletnim redaktorem naczelnym Polskiej Sztuki Ludowej rozmawiał Jerzy Andrzej Nazaruk)