Owa "Linia powrotu" jest bowiem zbiorem esejów, gdzie doświadczony przez historię człowiek prowadzi dialog zarówno z samym sobą, jak i z ludźmi spotkanymi po drodze, podczas podróżny i obserwacji "życiowego" pogranicza. Dialogu bowiem, zwłaszcza my Polacy szczególnie doświadczeni przez złożone wydarzenia historyczne powinniśmy się uczyć stale. Ale musi to być dialog połączony z kulturą dyskusji na wysokim poziomie. A czytając ten zbiór stale miałem wrażenie, że Czyżewski właśnie uczy mnie dialogu i wysokiej kultury dyskusji za co niezmiernie jestem panu Krzysztofowi wdzięczny.
Czego jeszcze może nauczyć ludzi, w tym młodych ludzi, ta wysublimowana pozycja książkowa? Mianowicie patriotyzmu tego właściwie pojmowanego, bo otwartego na różnice kulturowe, społeczne, i na miłość do ojczyzny w całości jak i do małej ojczyżny unikalnej, tej mojej. Nie rzadko pogranicznej, a zarazem patriotyzmu wolnego od wszelkich skostniałych fobii.
Ma autor w tym poszukiwaniu właściwie pojmowanej miłości ojczyzny wspaniałych patronów jak choćby redaktora naczelnego kultury Jerzego Giedroycia, Jerzego Stempowskiego czy Czesława Miłosza. Oni to bowiem przez całe swoje życie budowali patriotyzm otwarty, tolerancyjny, a zarazem mocno osadzony w pamięci i dumie z własnych korzeni.
Eseje zebrane w tomie "Linia powrotu" są także świadectwem przywracania pamięci o ludzkich losach powikłanych i wplatanych często w splot różnorodnych wydarzeń. Jest zarazem swoistą mapą własnego losu wędrowca z powołania, prowadzącego nas w miejsca autentyczych spotkań i wzajemnego przenikania się i współżycia różnych kultur.
Należy zatem pozwolić na odrębność tych narodów i stale pamiętać o tragedii jaka się tam przy udziale tak zwanej opinii publicznej Europy Zachodniej dokonała, a skutkiem tego dramatu za który również winna wziąć odpowiedzialność Europa, jest trwały jak widać podział Jugosławii.
Pogranicze dzisiaj zdaniem wielu intelektualistów to obszar przekształcający się z obszaru peryferyjnego, w terytorium coraz bardziej uniwersalne. Przyczyną tego właśnie przekształcenia jest ogarniające coraz szybciej świat zjawisko globalizacji. Wobec tego niezbędna jest umiejętność budowania międzykulturowych mostów.
Zrozumienie unikatowości każdej z przenikających się wzajemnie kultur uchronić nas może od kolejnej straszliwej tragedii. Krzysztof Czyżewski jest na szczęście wytrwałym budowniczym owych międzykulturowych połączeń.
Marcin Antoniak, Potral Księgarski - ksiązka.net.pl, 15 luty 2009
Krzysztof Czyżewski, Linia powrotu, Pogranicze, Sejny 2008