W wielowymiarowej refleksji nad kwestiami dziedzictwa, tożsamości i cywilizacji, podejmowanej przez MCK od momentu inauguracji działalności (tj. 29 maja 1991 r.), wątek miejski zajmuje bez wątpienia miejsce szczególne. Miasto to z jednej strony soczewka, w której skupiają się najbardziej palące problemy współczesności, z drugiej zaś zwierciadło cywilizacji, jej dokonań i pamięci. To także miejsce, w którym ścierają się różne tożsamości i miejskie narracje.
Podczas dwóch dni konferencji międzynarodowe grono ekspertów – historyków, kulturoznawców, literaturoznawców, menedżerów kultury, urbanistów, ekonomistów – debatować będzie nad fenomenem miasta, zwłaszcza naturą zmiany i charakterem transformacji ostatnich dwudziestu pięciu lat, narracjami i opowieściami o mieście, a także modelami rozwoju i wyzwaniami przyszłości. W sześciu dyskusjach panelowych Kraków zostanie przedstawiony jako metropolia Europy Środkowej. Poruszona zostanie także kwestia jego postrzegania z perspektywy globalnej oraz obraz miasta w literaturze. Eksperci debatować będą o historii i dziedzictwie miasta. Popatrzą też w przyszłość, zastanawiając się nad możliwymi drogami rozwoju Krakowa oraz rolą polityki kulturalnej i sektora kultury w tym procesie. Specjalnymi gośćmi konferencji będą prof. Claudio Magris i Charles Landry.
Zapraszamy do udziału w panelach dyskusyjnych:
• Kraków w Europie Środka – Skoro miasta to zwierciadła cywilizacji to jak fenomen Europy Środkowej można zdefiniować poprzez procesy urbanizacyjne? Co wyróżnia miasta Europy Środka? W jakim stopniu dziedzictwo Imperium Habsburgów determinuje dziś tożsamość miast Europy Środkowej? Jak lekcja komunizmu wpływa na specyfikę miast środkowoeuropejskich? Czy natura zmiany lat 1989-2015 osłabia naszą tożsamość? Jakie jest dziś miejsce i misja Krakowa w sieci metropolii Europy Środka?
• Kraków z oddali – Kraków jest najsilniejszą marką Polski w świecie. Jaki jest wizerunek i znaczenie Krakowa z perspektywy środkowoeuropejskiej, europejskiej i światowej? Które elementy dziedzictwa Krakowa widoczne są najsilniej, a które wydają się niedocenione? Kraków jest z jednej strony „matecznikiem Polski”, z drugiej – miejscem światowego dziedzictwa UNESCO. Czy ma szansę funkcjonować jako europejskie, a nawet światowe lieu de mémoire? Jakimi treściami takie miejsce pamięci mogłoby się wypełnić? Kraków jest miastem funkcjonującym w globalnej konstelacji miast dziedzictwa. Jakie walory powinien wydobywać w ich kontekście i jakich zagrożeń się wystrzegać? Czy Kraków może być alternatywą dla dominującego dziś trendu tworzenia multimedialnych heritage museums jako miasto dziedzictwa, które jest żywe?
• Kraków w literaturze – Jaki jest dziś literacki obraz Krakowa? Czy w dobie zwrotu przestrzennego ostatnich kilku dekad wizerunek miasta budowany przez rodzimych twórców różni się zasadniczo od tego wykreowanego przez pisarzy zagranicznych? Czy mit Krakowa jako symbolu życia narodowego i cyganerii artystycznej jest nadal żywotny? Czy został zastąpiony przez inne narracje? Czy jest sceną na której ścierają się ze sobą różne pamięci i tożsamości: polska (inteligencka, robotnicza, mieszczańska), żydowska, galicyjska? Jaki jest dziś kulturotwórczy potencjał Krakowa?
• Kraków miastem dziedzictwa – Jedno z podstawowych pytań dotyczących rozwoju miast historycznych w przyszłości dotyczy tego, jaką rolę w tym procesie pełnić będzie dziedzictwo kulturowe. Czy nadal będzie ono stanowić punkt odniesienia umożliwiający odczytanie tożsamości miejsca w coraz szybciej zmieniającym się świecie, czy też utraci bezpowrotnie swoją siłę? Inne pytanie brzmi, czy dziedzictwo pozostanie silnym czynnikiem kształtującym gospodarkę miasta poprzez rozwój sektora turystycznego i przemysłów kultury? Nowa ekonomia usług, w której tak dużą rolę odgrywają przemysły czasu wolnego nadała dziedzictwu nową rolę odgrywając w ostatnich trzech dekadach ważną rolę w transformacji miast historycznych. Czy współcześnie, w warunkach coraz bardziej masowej i zglobalizowanej turystyki miasta historyczne obronią się i zachowają swoją autentyczność? Kraków skupia w sobie wiele spośród wymienionych zjawisk pokazując nam zmiany zachodzące we współczesnym świecie. W jakim kierunku te zmiany mogą podążać?
• Kraków miastem przyszłości – Co stanowi główny potencjał rozwojowy Krakowa? Co buduje jego atrakcyjność w oczach mieszkańców, turystów i inwestorów? Jaką rolę w rozwoju Krakowa mogą odegrać przemysły kreatywne, gospodarka oparta na wiedzy, nowe technologie? Gdzie leżą największe wyzwania związane z rozwojem społeczno-gospodarczym miasta. Czy w niekontrolowanej suburbanizacji? Polaryzacji społecznej? Degradacji społecznej, fizycznej lub ekonomicznej pewnych obszarów? Zanieczyszczeniu środowiska? Jakiego typu działania (wydarzenia, inwestycje, projekty) są potrzebne w Krakowie, by można uznać, że jest to miasto dobre do mieszkania, pracy, spędzania czasu wolnego i inwestowania? Czy kultura może odgrywać znacząco rolę w rozwoju miasta w XXI wieku?
• Miasto a kultura – Kraków to kulturalna stolica Polski. Slogan to czy / i stereotyp? Jeśli kultura stanowi o sile miasta, to czym ona jest dla Krakowa. Produktem przyciągającym turystów? Istotnym elementem budującym markę miasta? Istotną częścią tożsamości jego mieszkańców? Dyskusja zamykająca konferencję poświęcona będzie następującym dylematom: czy oferta kulturalna miasta ma być kierowana do przyjezdnych czy do społeczności lokalnej? Czy wielkie projekty, takie jak festiwale lub strategiczne inicjatywy (np. Europejska Stolica Kultury) są dla miast szansą czy przekleństwem? Jak przeorientować miejskie polityki kulturalne, aby środki finansowe realnie przyczyniały się do poszerzenia grona uczestników życia kulturalnego, a w dalszej kolejności do budowania kompetencji społecznych. Tylko czy zmiana społeczna poprzez kulturę jest możliwa? Czy aby się tak działo nie trzeba miejskiej kultury wymyślić od nowa?
Swój udział w panelach zapowiedzieli: Shlomo Avineri, Yaarah Bar-on, Franco Bianchini, Emil Brix, Krzysztof Czyżewski, Milena Dragićević Šešić, Ruth Ellen Gruber, Gaja Grzegorzewska, Andrew Hallam, Jerzy Hausner, Eva Hoffman, James Hopkin, Faith Liddell, Peter Oliver Loew, Robert Palmer, Robert Piaskowski, Mykoła Riabczuk, Mathias Ripp, Joan Roca i Albert, Tokimasa Sekiguchi, Simona Škrabec, Gabor Soós, Paul Spies, Magdalena Sroka, Stsiapan Stureika, Alois Woldan, Larry Wolff, Nathaniel Wood, Andrzej Zdebski.