7 września 2008

Długo oczekiwana uroczystość odsłonięcia dzwonu w miejscowości Bela Reczka w Bułgarii odbyła się dnia 7 września 2008. Zgromadziła lokalną ludność wokół historii o zaginionym dzwonie, który teraz został duchowo i materialnie przywrócony na miejsce. Wydarzenie to miało miejsce w południowo zachodniej Bułgarii, we wsi Gorna Bela Reczka, gdzie mieszka około 80 mieszkańców i ponad 100 kóz i owiec. W najbliższej okolicy wznosi się wzgórze Koznica, u podnóża którego leży stare miasteczko uzdrowiskowe Varszec. Od 2004 roku fundacja Nowa Kultura z Sofii wspólnie z mieszkańcami wsi organizuje Festiwal Koziego Mleka, który roku odbywa się 24 maja, kiedy Gorna Bela Reczka obchodzi swój sabor – co oznacza w tradycji bułgarskiej święto specjalnie i osobno traktowane dla każdej miejscowości. 

Odnowienie dzwonu we wsi Bela Reczka jest częścią programu Fundacji Pogranicze Gra Szklanych Paciorków, który realizowany jest w okresie jesień 2007 – jesień 2009. Jego celem jest wypracowanie nowych form pracy interkulturowej, rozumianej jako rzemiosło “budowniczych mostów”, stworzenie laboratoriów dla rozwoju i praktykowania tego rzemiosła, a także sieci ich współpracy i promieniowania tworzącej zalążek europejskiej prowincji pedagogicznej. W zamierzeniu realizatorów projektu inicjuje on pewną długofalową działalność, która powinna być kontynuowana przez pogłębianie warsztatu i poszerzanie kręgu oddziaływania. Projekt jest we współpracy ze Stowarzyszeniem Artystów “Pralnia”(Birmingham, Wielka Brytania) i Fundacją Nowa Kultura (Bela Reczka, Bułgaria). 

Otwarte Laboratorium w Belej Reczce zaplanowano na dwa spotkania, podczas Festiwalu Koziego Mleka (23-25 maja 2008 r.), drugim było Przywrócenie Dzwonu 7 września 2008 r. Cykl pracy i podsumowująca uroczystość była próbą zmierzenia się z historią kradzieży dzwonu przed 10 laty, utworzenia dźwiękowego pejzażu wsi, zaangażowaniem mieszkańców we wspólną pracę nad pamięcią miejsca. Kulminacją był proces wykucia dzwonu i umieszczenie go w pierwotnym miejscu. 
Historie skradzionych dzwonów są rzeczywistością codzienną w Bułgarii, bardzo często Cyganie są powodem wszystkiego złego i tak też było w tym wypadku. Do wspólnej pracy zostali zaproszeni okoliczni Romowie, w tym rodzina oskarżana o kradzież dzwonu. 

Więcej o projekcie "Nowej Kultury" (informacje w języku angielskim): http://novakultura.org/en/