4 lipca 2005 - Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie

W dniu 4 lipca 2005 r. o godzinie 11.00 w Domu Pogranicza w Sejnach rozpoczęło się spotkanie przedstawiające projekt Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie - rewitalizacja zabytkowego zespołu dworskiego. W spotkaniu uzestniczyli: marszałek województwa podlaskiego Janusz Krzyżewski, wojewoda podlaski Marek Strzaliński, przewodniczący Sejmiku Województwa Podlaskiego Zbigniew Karol Krzywicki, przedstawiciele Wydziału Edukacji i Kultury Urzędu Marszałkowskiego - Małgorzata Głąbicka, wicedyrektor i Anatol Wap, burmistrz Sejn Jan Stanisław Kap, przewodniczący Rady Miasta Sejny Andrzej Mocarski, przedstawiciel starosty sejneńskiego Marek Ślusarz, przedstawicielka Urzędu Gminy Maria Trusiło, nadleśniczy Tadeusz Wilczyński z Nadleśnictwa Głęboki Bród, zastępca nadleśniczego Mieczysław Jarosz z Nadleśnictwa Pomorze, Wojciech Domosławski, redaktor naczelny "Sejneńszczyzny" Jerzy Nazaruk.

Krzysztof Czyżewski, szef "Pogranicza", przedstawił projekt centrum jako szansę dla Podlasia. "Pogranicze" czuje się bowiem odpowiedzialne za rozwój tego regionu. Szansą rozwoju są działania twórców kultury niezamykających się w swoich pracowniach.

W projekcie Międzynarodowego Centrum Dialogu można wyróżnić trzy elementy:

1) Zabytkowy dwór w Krasnogrudzie, położony w pięknym miejscu. Pierwszym zadaniem jest jego rewitalizacja. Dwór w swej przeszłości był placówką kulturalną. Teraz może to być również miejsce dające zatrudnienie, a jednocześnie przyciągające ludzi.

2) Krasnogruda jest związana z nazwiskiem i rodziną Miłoszów. Do tego miejsca Czesław Miłosz odnosił się w szczególny sposób. Krasnogruda ma szanse stać się centrum Miłoszowym, do którego będą przyjeżdżać naukowcy, badacze jego twórczości. To jest zadanie, by takie miejsce tutaj stworzyć. Da to możliwość rozwijania działań edukacyjnych. Można będzie powołać do istnienia muzeum ukazujące dzieje całej rodziny Miłoszów, jej wkład w historię, przypominające rodzinne opowieści i legendy.
3) Międzynarodowe Centrum Dialogu - utworzenie ośrodka, którego zadaniem byłoby przeniesienie wielokulturowej tradycji dawnej Rzeczpospolitej w nowoczesną Europę. Centrum wypracowałoby nowe metody działania, umożliwiające przekładanie dziedzictwa przeszłości na współczesność.

Krzysztof Czyżewski dokonał krótkiej prezentacji samego projektu. Obszerna prezentacja miała natomiast miejsce w Krasnogrudzie, dokąd udali się goście uczestniczący w spotkaniu. Prowadził ją Rafał Winiewicz, architekt, jeden z twórców projektu.

Do zagospodarowania jest 10,7 ha terenu, z tego połowa wpisana do rejestru zabytków. Dwór ma 300-letnią historię, należał do rodzin Eysmontów i Kunatów. W czasie II wojny światowej został skonfiskowany przez Niemców za udział jego mieszkańców w dzaiałalności konspiracyjnej. Z bogatej historii materialnej dworu zachowało się do dzisiaj zaledwie kilka zdjęć, dwa inwentarze i niewielki zbiór akt sądowych.

Międzynarodowe Centrum Dialogu w Krasnogrudzie to zespół wysp - miejsc, budynków tworzących Archipelag Pogranicza.

Będą to:

Brama - wejście do centrum od strony jeziora Hołny. Do Bramy będzie można dotrzeć droga wodną przez jezioro.

Dwór - serce całego założenia. To dawny dwór krasnogrudzki, który uległ daleko idącemu zniszczeniu. Celem działań jest przywrócenie mu oryginalnego wyglądu. Znajdzie w nim miejsce przede wszystkim muzeum Czesława Miłosza i rodziny Miłoszów, także sale konferencyjne, wystawowe.

Oficyna dworska - w budynku położonym niedaleko dworu będzie centrum administracyjno-gospodarcze.

Warsztaty - to dawny ptasznik, jedyny zachowany budynek murowany z XIX wieku. Tu znajdzie się miejsce dla wszelkiego typu pracowni artystycznych i rzemieślniczych, działań z młodzieżą.

Skryptorium - będzie kontynuować działalność obecnego Centrum Dokumentacji Kultur Pogranicza, w budynku będzie bilioteka.

Oficyna - to dom wydawniczy Pogranicza i drukarnia.

Akademia - zespół konferencyjno seminaryjny z salami wykładowymi, forum, gabinetami dla wykładowców.

Wieża - miejsce, gdzie będzie się dokonywać transformacja pracy teoretycznej Akademii w działania artystyczne, związane z programem Gra Szklanych Paciorków. Będą tutaj też sale koncertowe i teatralne.

Austeria - gospoda i hotel z salami restauracyjnymi i konferencyjnymi. Obok niej będą Kramnice - miejsce, gdzie będzie można kupić wyroby artystyczne, które powstaną m.in. w Warszatach.

Pierwszy etap budowy centrum to rozpisany na dwa lata projekt, obejmujący trzy budynki: Dwór, oficynę dworską, Warsztaty i restaurację zespołu parkowego. Ten projekt został przedłożony władzom wojewódzkim i czeka na rozpatrzenie. Projekt rewitalizacji zabytkowego zespołu dworskiego w Krasnogrudzie uzyskał Promesę Ministra Kultury i Sztuki, co w praktyce oznacza 25-procentową partycypację w kosztach jego realizacji.

Przedstawiciele władz administracyjnych i samorządowych z zadowoleniem przyjęli projekt. Wojewoda podlaski, Marek Strzaliński, powiedział, że taka inicjatywa utworzenia międzynarodowego centrum w Krasnogrudzie spotyka się z jego uznaniem. Kultywowanie własnej tradycji, a jednocześnie tradycji dialogu jest godne uwagi. Zadeklarował wsparcie i pomoc.

Struktura założenia projektu odpowiada Januszowi Krzyżewskiemu, marszałkowi województwa podlaskiego. Powiedział, że centrum dialogu może mieścić się właśnie w Krasnogrudzie, a niekoniecznie w Kaliningradzie czy Weimarze. Pogratulował zapaleńcom-twórcom projektu i zadeklarował poparcie.

Marek Ślusarz, przedstawiciel starosty sejneńskiego powiedział: "Projekt jest piękny, zachwyca". Sejneńszczyzna jest nieodkrytą perełką, a projekt krasnogrudzki będzie służył jej promocji.

Jan Stanisław Kap, burmistrz Sejn, wyraził opinię, że można wierzyć w sukces, znając skuteczność i profesjonalizm Krzysztofa Czyżewskiego w realizacji dotychczasowych projektów.

Wojciech Domosławski, jeden z gości spotkania, zwrócił uwagę na to, że Sejneńszczyzna szuka specyficznej odrębności, a ten projekt odkrywa odmienność tego regionu i pogranicza. Jest to projekt nietypowy w skali kraju, nawiązuje do tradycji Rzeczpospolitej obojga narodów.

"Pogranicze" długo zwlekało z przystąpieniem do tego projektu, mówił Krzysztof Czyżewski. Powoli do niego dojrzewało. Trzeba bowiem podjąć takie działania i być tak przygotowanym, by projekt został zrealizowany, by można go było udźwignąć tak od strony merytorycznej, jak i praktycznej. Doświadczenie 15 lat pracy "Pogranicza" daje mandat do takich działań. Projekt będzie realizowany w ścisłej współpracy z lokalnymi władzami i mieszkańcami regionu.