Środkowoeuropejskie Forum Kultury
23-25 kwietnia 1993
Do najważniejszych tematów poruszonych w czasie wykładów i dyskusji podczas Środkowoeuropejskiego Forum Kultury, które odbyło się w kwietniu 1993 r. i było poświęcone nowym formom działania w kulturze, należały:
1. Przykłady i propozycje nowych form działania w kulturze, adekwatnych do sytuacji po 1989 roku. Zaprezentowano prace ośrodków podejmujących takie działania:
– "Fabryka Jedwabiu" z Budapesztu i jej program edukacji ekologicznej i kultury tradycyjnej
– Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie i działalność Janusza Byszewskiego w zakresie edukacji plastycznej, organizowania integracyjnych warsztatów z niepełnosprawnymi i przedstawicielami różnych kultur poświęconych pojęciom i wartościom istotnym w życiu człowieka, takim jak np. dom, tradycja, tolerancja
– Grupa Lucim i jej nowe formy działania w środowisku społeczności wiejskiej, w tym odbudowywanie wspólnoty mieszkańców wsi poprzez obchody świąt z kalendarza obrzędowego
– Fundacja Kultury i jej program "Małe ojczyzny – tradycja dla przyszłości", wspierający inicjatywy lokalne, zakładający, że rozwój kultury powinien towarzyszyć przebudowie i rozwojowi gospodarczemu regionów
– Fundacja Muzyka Kresów i węgierski ruch "Domów tańca" – zakres ich działań obejmuje problematykę obecności dziedzictwa kulturowego i tradycji we współczesnym świecie
– Katedra Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego – w tej katedrze istnieje możliwość zdobycia nowej specjalności na studiach polonistycznych: animatora kultury
– Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament do spraw Reformy Szkolnej – przedstawiciele ministerstwa, Stanisław Sławiński i Urszula Martynowicz mówili o podejmowanych działaniach mających na celu wprowadzenie do programów szkolnych edukacji kulturalnej, wychowania do tolerancji i zajęć służących poznaniu własnego regionu.
2. "Twórca kultury w społeczeństwie obywatelskim" – taki wykład będący wprowadzeniem do dyskusji wygłosił Stefan Starczewski z Fundacji Kultury. Uczestnicy Forum uznali, że czasy po upadku komunizmu niosą wyzwanie dla twórców kultury i domagają się nowych form działania i obecności twórcy w życiu społecznym. Romantycznemu mitowi artysty stojącego na piedestale i wyizolowanego ze społeczeństwa przeciwstawiono ideał twórcy zaangażowanego w życie publiczne, animującego życie kulturowe wspólnoty.
3. Warsztat animatora kultury – uczestnicy Forum podjęli próbę wyszczególnienia niezbędnej wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać animator kultury. Przedstawiono propozycje programów edukacyjnych, jak specjalizacja animatora kultury dla studentów w Katedrze Kultury Polskiej UW czy Klasa Dziedzictwa Kulturowego – program realizowany przez "Pogranicze".
4. Propozycje współpracy między ośrodkami z Europy Środkowoschodniej, np. współpraca wydawnicza między litewskim wydawnictwem literackim Krantai Sauras Atenai (Ateny Północy) a pismem Krasnogruda, zamiar zorganizowania wraz z Towarzystwem Zachęta Kultury seminarium "Pogranicze wschodnie a pogranicze śląskie", a wraz z Fundacją Muzyka Kresów i budapeszteńskim Information Center for Community Culture seminarium i warsztatów poświęconych obecności muzyki tradycyjnej w szkole i prezentacji programu edukacyjnego, którego autorem jest węgierski kompozytor Mihaly Kodaly.
Wśród prezentujących swoją pracę i zagajających byli: Janusz Byszewski, Andras Csonka, Krzysztof Czyżewski, Małgorzata Dziewulska, Aldona Jawłowska, Jacek Ostaszewski, Mirosław Pęczak, Ladislaw Snopko, Stefan Starczewski, Anna Wyka, Grupa "Lucim", pracownicy Katedry Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Artykuły prasowe:
Adam Pastuch, Środkowoeuropejskie Forum Kultury. "Boże, Boże, co mam robić?...", Górnośląski Diariusz Kulturalny 1993 Aneta Górnicka, Mała Ojczyzna to świat, "Polityka" 26.06.1993