W uzasadnieniu przyznania tytułu czytamy: "Z niezwykle bogatego dorobku J. Ficowskiego szczególnie ważna jest dla nas poezja przeniknięta duchem pogranicza, jego pionierska pasja poznania i popularyzowania historii i kultury Cyganów w Polsce, jego wysiłek na rzecz przyswojenia językowi polskiemu kultury jidysz oraz pamięci o Szoa, a także odkrycia i zgłębienia tajemnic życia i twórczości Brunona Schulza".
Spotkania związane z tym wydarzeniem odbywały się w Sejnach i Wigrach w 75-rocznicę urodzin pisarza. Brali w nich udział pisarze, poeci, dziennikarze z Polski i zagranicy.
W Galerii Papuciarnia w Sejnach prezentowano wystawę zatytułowaną "Gabinet Jerzego Ficowskiego", na którą złożyły się m.in. obrazy Schulza, Wojtkiewicza, Witkacego i Chagalla. Autor dopisał do nich "prywatne historie" i komentarz, co ostatecznie złożyło się na album-katalog do wystawy pt: Dobrodziejstwo inwentarza. Na bazie wystawy od września do grudnia odbywały się lekcje dla sejneńskich szkół pt.: "O życiu twórczym Jerzego Ficowskiego".
Wydane zostały następujące publikacje:
"Wszystko to, czego nie wiem" - wybór poezji w opracowaniu Piotra Sommera
"Gałązka z Drzewa Słońca" - bajki cygańskie Jerzego Ficowskiego.
"Dobrodziejstwa Inwentarza" - zbiorek prozy i poezji J. Ficowskiego
Odbyły się promocje tych książek z udziałem autora oraz spotkanie autorskie, podczas którego Jerzy Ficowski czytał swoje wiersze i prozę.
W klasztorze w Wigrach odbyło się seminarium "Jerzy Ficowski - Człowiek Pogranicza" z udziałem pisarzy, poetów, cyganologów, schulzologów. W jego trakcie poruszono takie zagadnienia:
- Jerzy Ficowski - Człowiek
- Jerzy Ficowski a Bruno Schulz
- Jerzy Ficowski a Witold Wojtkiewicz
- Jerzy Ficowski a Żydzi
- Jerzy Ficowski a Cyganie
- Jerzy Ficowski a twórczość dla dzieci
Teksty wygłoszone w czasie seminarium:
1. Nathan Gross – „Jerzy Ficowski czyta z popiołów”
2. Jakub Gutenbaum, Katarzyna Meloch – „Nasz Jerzy Ficowski”
3. Edward Dębicki – „Pan z Warszawy”
4. Jakub Ekier – „Prawdomówna tęcza–o wierszach Jerzego Ficowskiego”
5. Bogusław Kierc – List i tekst „Odrobinkę”
6. Jerzy Jarzębski – „Krytyk miłujący: Jerzy Ficowski jako badacz twórczości Schulza”
7. Urszula Chęcińska – „O gałązce z Drzewa Słońca” i alchemii cygańskiej baśni.
8. Lech Mróz - „Katalog dzieł nienapisanych”
9. Julia Hartwig – dedykowany wiersz „Ja wspomnień tych się boję”
10. Konstanty Gebert– „Uchodźca z Agnonii”
11. Magdalena Lebecka – „W życzliwości dla cudu” wywiad z „Kresów”
12. Joanna Kulmowa - „Ballada o Bastylii”
13. Anna Frajlich – dedykowany wiersz „Nad wierszami Brunona Schulza”
14. Ryszard Matuszewski - „Myślę, więc nie ma mnie na forum...”
15. Adam Bartosz – „Cygan Bardziej Niż Honorowy, czyli Cygan Podejrzany”
16. Lidia Ostałowska – dedykowany tekst o Cyganach z Macedonii lub fragmenty wywiadu z 1995 r. i tekst Małgorzaty Szejnert z „Gazety Wyborczej” o przyznaniu nagrody „Człowiek Pogranicza”
17. Henryk Grynberg – „Poeta Pamięci”
18. Jerzy Kandziora – „Poeta wolny niekonieczny” Nie poddać poezji”, „Jerzy Ficowski poza cenzurą w latach 1979-1989. Bibliografia”
19. Janusz Marciniak – „Sierociniec świata”
20. Lech Bończak
Listy
1. List gratulacyjny od Leszka Kołakowskiego
2. List gratulacyjny od prof. Jana Karskiego
3. Depesza gratulacyjna od Stowarzyszenia Twórców i Przyjaciół Kultury Cygańskiej w Gorzowie
4. List od Sokrata Janowicza – „Moje zęby”
5. List od Jana Lisowskiego z gratulacjami
6. List gratulacyjny Wicewojewody Lubuskiego
W uroczystości nadania Jerzemu Ficowskiemu tytułu "Człowieka Pogranicza" brał udział minister Jacek Weiss, przedstawiciele władz województwa podlaskiego i liczni goście z kraju i zagranicy. Częścią uroczystości był koncert "Pieśni Pogranicza" w wykonaniu Weroniki Pavilionis z Litwy, Teresy Mirgi, cygańskiej poetki i pieśniarki z Czarnej Góry i Kapeli Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego. Na rok 2000 zaplanowano wydanie Księgi poświęconej życiu i twórczości Jerzego Ficowskiego złożonej z tekstów wybitnych pisarzy i poetów.
List Jerzego Ficowskiego po Uroczystościach
Warszawa, 27.IX 99
Do Małgosi i Krzysztofa, Bożeny i Wojtka, Wiesława, do całej Klezmerskiej Kapeli – Cieniom Przodków i Blaskom Pogranicza! Wszystkim Przyjaciołom z Augustowskich Stron!
Podanie
Ja niżej podpisany, wdzięczny Wam i Całej Reszcie (w tym – Twórcy Czarodziejskiej Szkatuły, którego imienia nie dosłyszałem) za darowany mi cudowny Odpust Zupełny od strapień, od samotności, od niebotycznych zwątpień, od nieobecności siebie samego we mnie, od upadków ducha, od zaniechań, od złych snów i kiepskiej jawy – upraszam niniejszym o dalsze – już nie rocznicowe – przyświecanie mi od czasu do czasu Waszym światłem, którym rozwidniliście przed kilku dniami moją dróżkę.
Ściskam najmocniej i z góry dzięki składam
Wasz Jerzy Ficowski
Artykuły prasowe:
Człowiek Pogranicza, "Gazeta Wyborcza" 3.09.1999
Nagroda Pogranicza, "Krajobrazy" 12.09.1999
Człowiek pogranicza, "Gazeta Wyborcza" 21.09.1999
Jubilat z tytułem, "Gazeta Współczesna" 22.09.1999
Człowiek Pogranicza po raz pierwszy, "Kurier Poranny" 22.09.1999
Szkatułka pełna różnych światów, "Kurier Poranny" 23.09.1999
Joanna Hofmann, Co oni ze mną zrobią, "Gazeta Wyborcza" Białystok 24.09.1999
Swój wśród swoich, "Gazeta Wyborcza" 24.09.1999
Dobrodziejstwo inwentarza, "Krajobrazy" z dnia 24 października 1999 r.
Piotr Sommer, Przewroty słów. Notatki o poezji Jerzego Ficowskiego, "Tygodnik Powszechny" nr 39 z dnia 26 września 1999 r.
Człowiek Pogranicza, "Nasze Krajobrazy" z dnia 3 października 1999 r.
"Człowiek Pogranicza", "Przegląd Sejneński" nr 10/1999
Informacje o wydarzeniu ukazały się też w czasopismach:
"Polityka" z dnia 2 października 1999 r.
"Przekrój" z dnia 3 października 1999 r.
"Żywot człowieka pogranicza" - z Jerzym Ficowskim rozmawia Marcin Niemojewski, "Nowe Książki" 2/2000