„Europa Mostów – Akcja Rodzinna Europa” Projekt flagowy polskiej prezydencji w Radzie UE
-
Idea, cele, twórcy projektu
-
Cele
W 2011 roku zbiegają się dwa wydarzenia istotne dla dialogu Polski z partnerami europejskimi: objęcie przez Polskę prezydencji w Unii Europejskiej oraz Rok Czesława Miłosza, obchodzony jednocześnie w Polsce i na Litwie. Zainspirowały one Fundację Pogranicze do stworzenia projektu Akcja Rodzinna Europa, który został uznany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych za flagowy projekt polskiej prezydencji. Akcja wpisuje się w ideę pogłębiania spoistości Unii Europejskiej i wspólnotowości społeczeństwa europejskiego przez pracę kulturową i edukacyjną. Celem projektu jest rozwijanie nowych postaw i narzędzi przeciwstawiania się współczesnym formom ksenofobii w Europie. Wpisane w priorytety akcji odkrywanie europejskiego dziedzictwa tolerancji ma włączyć młodych Europejczyków w wielogłosowy dialog, dzięki któremu możliwe będzie tworzenie w zróżnicowanym kulturowo świecie spoiw zawiązujących wspólnotę. -
Tytuł
Tytuł projektu nawiązuje do słynnej książki Miłosza Rodzinna Europa – wydanej w 1960 roku w Paryżu przez środowiska antykomunistycznej emigracji, przetłumaczonej na wiele języków i komentowanej przez wybitnych europejskich humanistów. Dla Miłosza rodzimość wiązała się z kwestią zakorzenienia współczesnego Środkowoeuropejczyka we wspólnym dziedzictwie Europy, problemem nikłej wiedzy Zachodu o wschodniej części kontynentu i dążeniem do zburzenia zimnowojennego muru. Dzisiaj dialog i zbliżenie Wschodu i Zachodu są znacznie bardziej zaawansowane, choć wiele pozostało jeszcze do zrobienia. Poważniejszym problemem staje się jednak wspólnotowość Europy jako całości: zadomowienie w nowej Europie wszystkich Europejczyków oraz ich kompetencje międzykulturowe, umożliwiające życie razem w świecie otwartych granic, migracji i powstawania nowych pograniczy. To właśnie do tych współczesnych wyzwań odnosi się Akcja Rodzinna Europa. Książka Miłosza będzie pretekstem i punktem odniesienia do refl eksji i debaty na temat tego, jak współcześnie rozumiemy, projektujemy i tworzymy „rodzinną Europę”. Jednocześnie projekt jest odpowiedzią na założenia programu polskiej prezydencji, której hasłem jest Europa mostów (ang. Bridging Europe). Prezydencja Polski będzie koncentrowała się wokół solidarności, wspólnotowości i otwartości - wartości, które stały się źródłem przemian w naszej części Europy i które nadal zachowują ważność w świetle współczesnych wyzwań, przed jakimi staje młode pokolenie Europejczyków. -
Twórcy
Akcja Rodzinna Europa jest inicjatywą Fundacji Pogranicze – zespołu animatorów dialogu międzykulturowego z bogatym, ponad dwudziestoletnim doświadczeniem pracy na różnych pograniczach świata. 30 czerwca 2011 roku, w setną rocznicę urodzin Czesława Miłosza, w odrestaurowanym dworze w Krasnogrudzie zostanie otwarte Międzynarodowe Centrum Dialogu, nawiązujące do tradycji europejskiej tolerancji, do której odwoływał się w swojej twórczości Miłosz. Projekt Rodzinna Europa, wykorzystując narzędzia, jakie daje sztuka i wiedza, ma umożliwić młodym Europejczykom rozwijanie kompetencji przekraczania granic i wpisuje się w misję centrum, którą jest badanie i upowszechnianie nowoczesnych praktyk dialogu międzykulturowego. -
Uczestnicy
Projekt skierowany jest przede wszystkim do młodych Europejczyków – ludzi twórczych i zaangażowanych, którzy są gotowi zabrać głos w debacie dotyczącej istotnych wyzwań, przed jakimi stoi zjednoczona Europa. Uczestnikami projektu będą internauci nadsyłający swoje komentarze do portalu internetowego Rodzinna Europa; wyłoniona w drodze konkursu trzydziestoosobowa grupa, która weźmie udział w podróży Europejskim Szlakiem Dialogu Kulturowego; wybitni humaniści europejscy – przewodnicy Europejskiego Klubu Włóczęgów; naukowcy, działacze społeczni, artyści i studenci biorący udział w sympozjonie Nowa Agora w Brukseli.
-
-
Etapy projektu
Projekt będzie realizowany za pomocą następujących działań:
- interaktywnego portalu internetowego Rodzinna Europa,
- powołania Europejskiego Klubu Włóczęgów,
- wspólnej podróży Europejskim Szlakiem Dialogu Kulturowego – z Wilna do Paryża,
- międzynarodowego sympozjonu Nowa Agora w Brukseli.
- Institute of the Lithuanian Literature and Folklore, Vilnius, Litwa
- Laundry – Association of Artists, Birmingham, Wielka Britania
- HALMA Network, Niemcy
- Ośrodek “Brama Grodzka - Teatr NN”, Lublin, Polska
- Maison Laffi te, Paris, Francja
- Maison des ecrivains, Paris, Francja
- Alexander Langer Stiftung, Bolzano, Włochy
- Fundacja Ośrodka KARTA, Warsaw, Polska
- Fundacja Nova Kultura, Sofi a, Bułgaria
- Fundacja Liga Pro Europa, Trgu Mures
- Etz hayyim Synagogue, Kreta, Grecja
- Galeria Dzyga, Lwów, Ukraina
PORTAL RODZINNA EUROPA
14 maja 2011 roku zostanie uruchomiona interaktywna platforma internetowa Rodzinna Europa, która będzie działała w ramach ofi cjalnego portalu polskiej prezydencji. Główna strona projektu będzie prowadzona w dwóch językach: polskim i angielskim. Dodatkowo uruchomionych zostanie sześć podstron w narodowych językach krajów partnerskich: Czech, Francji, Litwy, Niemiec, Rumunii i Ukrainy. Na stronach zostaną umieszczone fragmenty Rodzinnej Europy, wraz z komentarzami europejskich humanistów i znawców twórczości Miłosza. Będą one dla internautów punktem wyjścia do dyskusji nad ideą rodzimości współczesnej Europy. Interaktywna platforma pozwoli internautom na nadsyłanie własnych komentarzy inspirowanych tekstem Miłosza, które będą na bieżąco publikowane przez administratora serwisu. Ponieważ z perspektywy celów projektu istotny jest głos ludzi należących do różnych środowisk i posługujących się różnorodnymi środkami wyrazu, komentarze w portalu będą mogły przybierać zróżnicowane formy – wykorzystywać słowo, obraz, dźwięk, działanie w przestrzeni czy techniki multimedialne.
Pomysł na taką formułę portalu narodził się dzięki opowieści Tomasa Venclovę o tym, jak Rodzinna Europa dotarła na Litwę, przesyłana kartka po kartce w prywatnych listach. Skompletowanie książki zajęło półtora roku; w tym czasie ten jeden jedyny egzemplarz był przekazywany z rąk do rąk i opatrywany przez kolejnych czytelników osobistym komentarzem.
EUROPEJSKI KLUB WŁÓCZĘGÓW
Kolejnym etapem projektu będzie powołanie Europejskiego Klubu Włóczęgów wyłonienie trzydziestoosobowej grupy młodych ludzi z Europy, która odbędzie podróż Europejskim Szlakiem Dialogu Kulturowego. Idea Klubu nawiązuje do legendarnego Studenckiego Klubu Włóczęgów, do którego w okresie swoich studiów w Wilnie należał Czesław Miłosz i z którym odbył swoją pierwszą europejską podróż – z Wilna do Strasburga i Paryża opisaną wiele lat później w Rodzinnej Europie.
Kandydaci zostaną wybrani w drodze konkursu na „istotną wypowiedź” – tekst, film, fotografię, formy plastyczne, kompozycję muzyczną, projekt multimedialny – związaną z dialogiem między kulturami, tradycjami i pokoleniami we współczesnej Europie. Warunkiem udziału w konkursie będzie nadesłanie wypełnionego formularza aplikacyjnego (umieszczonego na stronie projektu) wraz z pracą konkursową. Staranna rekrutacja umożliwi wyłonienie kreatywnych i otwartych kandydatów, którzy będą w stanie wnieść konstruktywny wkład w podróż, zaangażować się w działania podejmowane w ramach projektu, a po jego zakończeniu swoje doświadczenia twórczo wykorzystać.
PODRÓŻ EUROPEJSKIM SZLAKIEM DIALOGU KULTUROWEGO
Najważniejszym elementem projektu będzie około 22-dniowa podróż Europejskiego Klubu Włóczęgów, która odbędzie się we wrześniu 2011 roku. Wytyczy ona pierwszy interkulturowy szlak – Europejski Szlak Dialogu Kulturowego – wiodący przez dziesięć istotnych dla europejskich tradycji wspólnotowości miejsc: Wilno, Lublin, Wrocław, Pragę, Wiedeń/Graz, Budapeszt, Heidelberg, Zurych/La Combe i Paryż. Celem podróży będzie eksplorowanie tego wszystkiego w europejskim dziedzictwie kulturowym, co związane jest z przekraczaniem granic i budowaniem mostów. W każdym z odwiedzanych miejsc animatorami zagajeń do debat, działań w przestrzeni publicznej, wieczorów autorskich i wydarzeń artystycznych będą wybitni współcześni myśliciele i twórcy, m.in. Tomas Venclova, Jurij Andruchowycz, Martin Pollack, Claudio Magris, Pascal Quignard. Uczestnicy wyprawy poznając poszczególne miejsca, ich tradycję i historię, spotykać się będą z różnymi miejscowymi środowiskami – środowiskiem uniwersyteckim, artystycznym, działaczy społecznych. Obecność Europejskiego Klubu Włóczęgów w poszczególnych miejscach będzie inspiracją do spotkania, twórczego działania, refl eksji. W odwiedzanych miejscach planujemy działania wychodzące w przestrzeń publiczną: performance, koncerty, prezentacje filmowe i wystawy. Zwieńczeniem podróży będzie pobyt w Paryżu, gdzie Czesław Miłosz rozpoczął swój los wygnańca i emigranta. To właśnie w tam odbędzie się konferencja prasowa i pierwsze podsumowanie podróży. Podróż będzie dokumentowana na bieżąco poprzez nagrania audio i video, fotografie oraz relacje uczestników wyprawy, publikowane regularnie i na bieżąco w portalu Rodzinna Europa. Planowana jest także realizacja filmu dokumentalnego.
SYMPOZJON NOWA AGORA W BRUKSELI – PODSUMOWANIE PROJEKTU
Podsumowanie projektu Akcja Rodzinna Europa będzie miało miejsce podczas Międzynarodowego Sympozjonu Nowa Agora, który odbędzie się w Brukseli w dniach 18-20 listopada 2011. Nowa Agora, jest międzynarodową wędrowną akademią inicjującą debatę teoretyków i praktyków kultury z całego świata wokół kryzysu współczesnej wielokulturowości i prezentującą najlepsze praktyki w dziedzinie tworzenia i realizowania strategii wspólnotowych w Europie. Obradom Sympozjonu towarzyszą liczne wydarzenia artystyczne: promocje książek, spotkania kawiarni literackiej Cafe Europa, koncerty, wystawy. Uczestnikami Nowej Agory są przedstawiciele rożnych środowisk – zarówno wybitni myśliciele i naukowcy jak i artyści i działacze społeczni. Spotkanie tych dwóch, odmiennych i równie ważnych obszarów pracy w dziedzinie dialogu międzykulturowego jest podstawowym celem Nowej Agory. Wcześniejsze Sympozjony odbyły się w Sarajewie, Wrocławiu, Sejnach i Berlinie. Tegoroczna Nowa Agora w Brukseli koncentrować się będzie wokół hasła polskiej prezydencji „Rodzinna Europa, Europa mostów” oraz przedstawieniu na forum międzynarodowym idei pogłębienia wspólnotowości społeczeństwa europejskiego, której Polska jest ambasadorem. Trzydniowym obradom Sympozjonu towarzyszyć będzie wiele wydarzeń artystycznych: Promocja „Podręcznika Dialogu” („Handbook of Dialogue”), która będzie zwieńczeniem i podsumowaniem dotychczasowych spotkań w ramach wieloletniego programu Fundacji Pogranicze Sympozjon NOWA AGORA; kawiarnia literacka „Cafe Europa”; Wystawa „Limes-Pontes-Agora” poświęcona polskim tradycjom dialogu międzykulturowego, ich kontynuacji po przełomie 1989 roku oraz przyszłościowej wizji praktykowania dialogu na nowych pograniczach Europy;
Istotnym elementem programu Sympozjonu w Brukseli będzie deklaracja przygotowana przez członków Europejskiego Klubu Włóczęgów podsumowująca wyprawę Europejskim Szlakiem Dialogu Kulturowego. Stanowić ona będzie głos młodego pokolenia europejczyków, którzy poprzez prezentację tekstów, fi lmów i innych form artystycznego wyrazu zainspirowanych doświadczeniem odbytej podróży wniosą swój wkład w dyskusję nad perspektywami rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Europie.
PARTNERZY I PROMOCJA PROJEKTU
Promocja Akcji Rodzinna Europa stanowi jedno z najważniejszych wyzwań. Oprócz portalu internetowego Akcji, stanowiącego integralną część portalu polskiej prezydencji, istotna będzie współpraca z partnerami medialnymi – prasą i telewizją w poszczególnych państwach partnerskich oraz największymi portalami internetowymi. W każdym z odwiedzanych miejsc partnerem Akcji będą Instytuty Kultury Polskiej działające w danym kraju. Główną płaszczyzną współpracy będzie promocja Akcji za granicą. Oprócz tego projekt wspomagać będą partnerzy Fundacji Pogranicze, od wielu lat współpracujący przy realizacji wspólnych programów. Fundacja Pogranicze powołuje specjalny zespół do spraw obecności projektu w przestrzeni medialnej, uznając tę przestrzeń jako równorzędną część projektu.
Partnerzy w projekcie „Europa Mostów – Akcja Rodzinna Europa”
UWAGA! ORGANIZATOR ZASTRZEGA SOBIE PRAWO DO WPROWADZENIA ZMIAN W PROGRAMIE!